Ervaringsverhaal Mark

“Ik zag mezelf niet meer staan in de spiegel”

In de dertig jaar dat hij in militaire dienst is, heeft Mark (51) een masker op. Hij praat met niemand over wat er in hem omgaat. “Liefde, blijdschap, verdriet, al die emoties waren uit me verdwenen. Je blokkeert ze net zo lang tot je ze niet meer bezit.” Eind 2021 knakt er naar eigen zeggen iets in zijn hoofd: hij moet hier iets mee. Mark komt terecht bij de VIBU (Veteranen Intensieve Behandelunit) van het Sinai Centrum, waar hij tijdens een intensief behandeltraject zijn trauma’s recht in de ogen kijkt.

Meer dan tien keer ging hij op uitzending, onder andere naar Joegoslavië, Irak en Afghanistan. Tijdens een speciale operatie in Irak houdt hij live camerabeelden in de gaten waarop gruwelijkheden van IS te zien zijn. “Ik zag wat ze deden met vrouwen, kinderen en baby’s. Echt verschrikkelijk. Soms gebeurde dat om de hoek, maar omdat het doel van de operatie anders was, kon ik er niet naartoe om die mensen te helpen. Ik kan je vertellen, daar gaat je morele kompas compleet van naar de maan.”

In december 2021 stroomt de emmer over. Mark is dan in Indianapolis voor zijn werk en ziet daar op een middag collega’s videobellen met hun kinderen. “Mijn eigen kinderen zie ik al zes jaar niet. Ineens knakte er iets in mijn hoofd en besefte ik: wat heb ik eigenlijk een hoop meegemaakt. Ik moet hier iets mee doen.” Het duurt even voordat Mark de juiste hulp vindt. Ondertussen gaat het bergafwaarts met hem. “Ik voelde me zwak, gefaald voor het leven. Ik zag mezelf niet meer staan in de spiegel. Ik had nachtmerries en werd soms zeiknat van het zweet wakker.” Mark beëindigt de relatie met zijn vrouw, kort daarna doet hij een suïcidepoging.

Via de crisisopvang komt hij uiteindelijk terecht bij de VIBU, waar hij start met het twaalf weken durende behandeltraject. Hij ontdekt dat zijn probleem dieper zit. “Ik had een zware jeugd, mijn moeder mishandelde me mentaal en fysiek. Ik heb daar nooit over gepraat. Toen ik in dienst kwam, werd dat alleen maar erger. Ik had een masker op en blokkeerde alle emoties, totdat er alleen nog maar angst en boosheid over waren. Dit jaar ben ik voor het eerst gaan praten.” Bij de VIBU valt Mark 24 uur per dag onder toezicht van psychologen en begeleiders. En misschien nog wel het belangrijkst: hij zit er met lotgenoten. “Hier ontdekte ik pas dat er anderen zijn die met hetzelfde zitten. We begrepen elkaar en hadden aan een half woord genoeg. Ik praatte nooit met collega’s over wat het werk met me deed, dat was taboe. Dat moet echt veranderen.”

Mark pakt alle hulp die hij krijgt aan. Gemotiveerd stort hij zich in het behandelprogramma, dat bestaat uit een afgewogen combinatie van verschillende soorten therapie en psycho-educatie. “In het theorieboek dat we hadden kon ik allemaal vinkjes zetten, zo veel herkende ik. Ik leerde mezelf opnieuw kennen, eindelijk begreep ik waar mijn gedrag vandaan kwam.” Ook de traumaverwerkingstherapiesessies helpen hem. “Na de eerste keer EMDR kon ik een bepaald beeld niet meer voor me zien, het lukte gewoon niet. Het was een verpixeld beeld geworden. Dat gaf de herinnering een minder zware lading. Op die manier gingen we mijn herinneringen per thema af.”

Zo volgt elke dag ongeveer hetzelfde ritme. Tussen de verschillende programmaonderdelen is er tijd voor ontspanning in de huiskamer, de tuin of op de eigen kamer. “Er is een gezellige huiskamersfeer. ‘s Avonds kook je in tweetallen voor de hele groep, dat is hartstikke leuk, iedereen doet daar zijn best voor. Samen boodschappen doen hoorde daar ook bij. Voor veel anderen hier was dat een vorm van exposure. Harde geluiden horen of bepaalde etnische groeperingen zien, daar krijgen ze herbelevingen van. Ik heb daar gelukkig geen last van. Dat komt omdat ik als een van de weinigen hier nog actief militair ben, ik zit nog continu in die omstandigheden.”

In augustus 2022 nam Mark afscheid van de begeleiders en de andere cliënten. De diagnose PTSS is hij dan kwijt. “Mijn trauma’s heb ik verwerkt, ik kan erover praten zonder dat ik ga zweten of een verhoogde hartslag krijg. Ik heb de regie op mijn leven vrijwel helemaal terug. Ik krijg nog wel ambulante hulp om van mijn negatieve zelfbeeld af te komen en om emoties beter te reguleren.” Voorlopig is Mark nog in dienst, over elf jaar mag hij met pensioen. “Ik weet dat ik nog dingen ga zien en meemaken. Maar ik ben er totaal niet bang voor, ik heb nu de juiste tools om ermee om te gaan. Ik praat erover. Of ik weleens spijt heb gehad van mijn beroepskeuze? Geen seconde. Het is het mooiste werk dat er is.”

Benieuwd naar andere ervaringen bij onze VIBU? Lees hier het verhaal van Marcel.