Interview met rabbijn Menno ten Brink

Ik kijk naar het geheel, niet naar iemands psychiatrische diagnose

Als liberale rabbijn en geestelijk verzorger is Menno ten Brink beschikbaar voor cliënten en medewerkers van het Sinai Centrum. “Mensen kunnen altijd een beroep op me doen.”

Menno ten Brink werkt sinds 2010 als rabbijn en geestelijk verzorger bij het Sinai Centrum. Daarnaast is hij eerste rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam.

Wat doet een rabbijn bij een ggz-instelling?

“Ik ben beschikbaar voor geestelijke zorg. Cliënten kunnen mij vragen stellen over de Joodse aspecten van eigenlijk alles. Behandelaren kunnen een cliënt doorverwijzen, maar hebben zelf soms ook vragen over Joodse identiteit en zingeving.”

Wat houdt dat in, ‘Joodse identiteit’?

“Het is heel breed. Cliënten zeggen bijvoorbeeld: ‘ik ben Joods, maar ik weet niet wat ik daarmee moet’. Dan help ik ze daar invulling aan te geven. Ik heb een arsenaal aan mogelijkheden: ik kan ze literatuur geven, gesprekken voeren, en als ze willen kan ik ze meenemen naar de synagoge. Wat ik daadwerkelijk uit de kast pak is afhankelijk van iemands vraag en behoefte. Het Jodendom beheerst het hele leven, dus mensen kunnen er ook een heleboel verschillende vragen over hebben.”

“Het is dus persoonlijk. Iedereen geeft zijn eigen invulling aan zijn of haar Joodse identiteit. Sommigen zien het als een last van vroeger, anderen zien het juist als bevrijding: ‘ik kan eindelijk Joods zijn, want ik weet nu wie ik ben’. Het is mooi om mensen daarbij te helpen.”

Waar kun je nog meer bij helpen?

“Denk aan mensen die alleen een Joodse vader hebben, geen Joodse moeder. Volgens de Joods-wettelijke kaders zijn zij formeel niet Joods. Dan moet je een procedure volgen om Joods te worden: leren en integreren. Je kunt voor de rabbinale rechtbank verschijnen, naar het rituele bad, en mannen moeten besneden zijn. Als mensen dat willen kan ik ze begeleiden bij dat traject: ‘het bevestigen van de Joodse status’ heet dat in het liberale Jodendom. Iemand wordt dan ook lid van de Joodse gemeente.”

“Door de vervolgingen in de Tweede Wereldoorlog zijn veel Joden getraumatiseerd. Er zijn dan ook nog veel mensen die eerste-, tweede- en derdegeneratieproblematiek hebben, die terug te leiden is op de Sjoa. Dit is van oudsher ook één van de redenen waarom mensen juist voor het Sinai Centrum kiezen.”

“Ook kan men worstelen met antisemitisme. Dat grijpt om zich heen en dat heeft gevolgen voor hoe je je tot de wereld om je heen verhoudt. Het kan zelfs traumatisch zijn. Hoe ga je daarmee om?”

Wat is het verschil tussen geestelijke verzorging en de psychische behandeling die cliënten bij het Sinai Centrum krijgen?

“Ik ben geen behandelaar. Bij mij gaat het over zingeving en het leren over de Joodse identiteit. Maar net als behandelaren kijk ik naar waar iemand mee zit. Ik kijk naar het geheel, naar de mens, niet naar iemands psychiatrische diagnose. Overigens overleg ik weleens met de behandelaar, maar alleen als het nodig is en als de cliënt dat wil.”

Wat is de route naar een rabbijn?

“Meestal is iemand al in behandeling en suggereert de behandelaar om eens met een rabbijn te gaan praten. Dan heeft het Sinai Centrum verschillende smaken: mensen kunnen kiezen tussen het orthodoxe en het liberale Jodendom. Daniël van Praag is de orthodoxe geestelijk verzorger en ik vertegenwoordig het liberale of progressieve Jodendom. Het is goed dat mensen iets te kiezen hebben: vanwege die pluriformiteit en keuzevrijheid kunnen mensen de geestelijke verzorging hebben die het beste bij ze past. Zo kunnen ze zo goed mogelijk worden geholpen. En daar gaat het om.”

Bereikbaarheid

Menno ten Brink is in principe maandag aanwezig bij het Sinai Centrum in Amstelveen, maar kan ook op een ander moment of op andere locaties afspreken. Hij is te benaderen via e-mail: rebmen@ljg.nl of m.brink@sinaicentrum.nl. Iedereen met zingevingsvragen kan een beroep op hem doen, of je nu wel of niet Joods bent. Dat geldt voor medewerkers en cliënten van alle merken van Arkin.

Lees meer over geestelijke verzorging.

Hij organiseert kennismakings- en informatiebijeenkomsten. Als de data bekend zijn zullen ze bekend worden gemaakt.

Menno is ook rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam.